Amazon UK İngiltere için Firma Kurulumu — Detaylı Rehber

[Oba Beyi]

Amazon.co.uk pazarında satış yapmak, İngiltere’deki geniş müşteri tabanına erişmek için güçlü bir yol. Bunun için ya yurt dışından (Türkiye’den) Amazon’a doğrudan satıcı olarak kayıt olabilir** ya da** Birleşik Krallık’ta (UK) şahıs şirketi / limited şirket (private limited company - Ltd) kurarak daha kurumsal bir yapı ile ilerleyebilirsin. Aşağıda her iki yol için gerekli adımlar, mali-vergi yükümlülükleri ve Amazon özel gereksinimleri adım adım anlatılmıştır.

1) Hangi şirket türü? (Kısa karşılaştırma)​

• Sole trader (Bireysel/Şahıs işletme): Kurulumu basit, vergilendirme şahsa bağlı. Ancak marka/limitasyon ve güven açısından sınırlı.
• Private limited company (Ltd / Limited Şirket): Sınırlı sorumluluk, kurumsal görünüm, vergi planlaması açısından uygun (çoğu yabancı girişimci Ltd tercih eder). Kurulum Companies House üzerinden yapılır.

2) Şirket ismi, ofis adresi, direktör ve paydaşlar​

• Şirket adı seçerken Amazon marka uyumluluğu, İngiltere pazar algısı ve domain uygunluğunu kontrol et.
• Registered office (kayıtlı adres): Companies House’a bildirilecek. Türkiye’den kurulan şirketler de bir temsilci/adres kullanabilir veya sanal ofis adresi alabilir. Resmi postalar bu adrese gelir.
• En az 1 director (yönetici) gerekir; paydaş (shareholder) sayısı esnektir.

3) Companies House üzerinden kuruluş (adımlar)​

1. Şirket türünü belirle (private limited by shares en yaygın).
2. İsim kontrolü ve uygunluk (Companies House sitesi).
3. Memorandum & Articles of Association (şirket sözleşmeleri).
4. Online kayıt: Companies House üzerinden online form ile ~£12 (hızlı) veya posta ile farklı ücretlerle başvuru. Başvuruda kimlik doğrulama gerekir. Kayıt sonrası 10 haneli UTR (Unique Taxpayer Reference) gelmesi ve HMRC kaydı süreci başlar.

4) HMRC — Corporation Tax ve vergi kaydı​

• Ltd kurulunca HMRC üzerinden Corporation Tax için kayıt yapılmalı; şirketin vergi yükümlülükleri, bildirim tarihleri ve yıllık hesap sunumu (Company Tax Return) vardır. Şirket kurulurken HMRC hesabı otomatik oluşturulabilir, fakat takip edilmeli.

5) UK VAT (KDV) gereksinimleri — çok önemli​

• Kayıt eşiği: Genel 12 aylık vergiye tabi cirosu £90,000’ın üzerinde ise zorunlu VAT kaydı vardır (1 Nisan 2024’ten itibaren artış). Ancak Amazon FBA kullanıp ürünleri UK depolarında (GB içinde) depoluyorsan, VAT numarası her durumda gerekebilir — yani sadece cironun altında olsan bile FBA nedeniyle kayıt zorunluluğu doğabilir. Amazon’un SellerCentral yönergeleri ve HMRC açıklamaları bu noktayı vurguluyor. GOV.UK
• Nasıl kayıt olunur: HMRC’ye online VAT registration başvurusu yapılır; VAT numarası aldıktan sonra faturalandırma, VAT return (genellikle 3 aylık) düzeni başlar.
• Amazon ve VAT: Amazon, bazı durumlarda satıcıdan geçerli UK VAT numarası ister; ayrıca Amazon ücretleri ve FBA ücretleri VAT’e tabi olabilir.

6) EORI numarası ve gümrük işlemleri​

• İngiltere’ye (GB) ya da GB’den diğer ülkelere mal sevkiyatı yapacaksan GB EORI gerekir. EORI başvurusu HMRC üzerinden yapılır ve genelde hemen verilir (kontroller gerekirse birkaç iş günü). EORI, ithalat/ihraçta gümrük beyanı için zorunlu.

7) Amazon Seller hesabı ve FBA/FBM seçenekleri​

• Amazon Seller Central (UK) üzerinde Individual veya Professional hesap seçimi. Uzun vadeli hedef ve satış hacmine göre Professional (aylık ücretli) çoğunlukla tercih edilir.
• FBA (Fulfillment by Amazon): Depolarına ürün gönderirsin — lojistik, iade, müşteri hizmetleri Amazon tarafından yönetilir; fakat FBA kullanıyorsan VAT ve depo lokasyonlarına göre ek vergisel yükümlülükler (UK VAT) doğar.

8) Banka hesabı, ödeme altyapısı ve para akışı​

• UK banka hesabı açmak avantaj sağlar (ödeme süreleri, İngiltere içi ücretler). Yabancı kurucular için bankalar farklı KYC talepleri ister — bazı firmalar fintech çözümü (Wise Business, Revolut Business) ile işe başlıyor fakat Amazon ödemelerinin banka kabul şartlarını kontrol et.
• Muhasebe yazılımı ve kayıt tutma (QuickBooks, Xero gibi) ile GBP bazlı muhasebe tut.

9) Yasal yükümlülükler, yıllık raporlar ve compliance​

• Annual accounts (yıllık hesaplar), Confirmation Statement (CS01) (yılda bir) ve Corporation Tax beyannameleri Companies House / HMRC’e verilmeli. Şirket dosyalama tarihleri kaçırılırsa cezalar vardır.

10) Pratik vergi/lojistik ipuçları (Türkiye’den satış yapanlar için)​

• Depo stratejisi: Stokları önce Türkiye’den doğrudan Amazon UK depolarına göndermek mi (ithalat + gümrük) yoksa müşteriye doğrudan gönderim (FBM, dropshipping) mı? FBA daha yüksek dönüşümlü satış sağlar ama VAT/EORI ve ithalat süreçlerine dikkat.
• İthalat vergileri ve Brexit sonrası kurallar: GB’ye girişte gümrük prosesleri ve vergiler uygulanır — doğru maliyet hesaplanmalı.
• Ürün uygunluk (CE/UKCA): Bazı ürün grupları için güvenlik uyumluluğu (etiketleme, sertifikasyon) gerekir.
• İade ve tüketici hakları: İngiltere tüketici hakları güçlü; iade politikası ve müşteri hizmetleri profesyonel olmalı.

11) Maliyet ve zaman çizelgesi (yaklaşık)​

• Companies House online kuruluş: genelde 24 saat — birkaç iş günü. (posta ile daha uzun).
• VAT başvurusu: birkaç iş günü — HMRC kontrole bağlı.
• EORI: genelde hemen verilir; bazı durumlar 5 iş günü.
• Danışmanlık, banka açılışı ve muhasebe entegrasyonları ek maliyet getirir. (Hizmet bedelleri sağlayıcıya göre değişir.)

12) Adım adım kontrol listesi (Quick checklist)​

1. Şirket türünü seç (Ltd önerilir).
2. Uygun şirket adını rezerve et ve registered office belirle.
3. Companies House’a kaydol (online).
4. HMRC’ye Corporation Tax kaydı yap.
5. Amazon Seller hesabı aç; Professional plan değerlendir.
6. EORI başvurusu yap.
7. VAT kaydı (ciro veya FBA durumuna göre).
8. Banka hesabı / ödeme aracı kur.
9. Ürün uygunlukları ve etiketlemeyi kontrol et.
10. Muhasebe ve vergi danışmanı ile 3 aylık süreç planı yap.

13) Sık Sorulan Sorular (Kısa)​

S1: Türkiye’den doğrudan Amazon UK’de satış yapabilir miyim?
Evet, ama FBA kullanıyorsan veya belirli satış eşiğini aşarsan UK VAT, EORI ve bazı kayıt zorunlulukları doğar. Amazon da bazı durumlarda UK VAT numarası isteyebilir.


S2: Companies House’a kayıt olmak zorunlu mu?
Eğer İngiltere’de yerleşik bir şirket kuruyorsan evet. Türkiye’de kalıp sadece Amazon’dan satış yapıyorsan doğrudan Companies House’a kayıt yapmak zorunlu olmayabilir; ancak vergi ve depo kullanımına göre HMRC kayıtları ve VAT gerekebilir.

14) Kaynaklar (önemli resmi ve güncel kılavuzlar)​

• Companies House — Şirket kaydı ve formation rehberi.
• Gov.uk — EORI başvurusu ve kimlerin gerektiği.
• Gov.uk — VAT threshold ve nasıl çalıştığı.
• Amazon SellerCentral — UK VAT ve satıcı yükümlülükleri (SellerCentral rehberi).
• (Ek okuma) Vergi/amazon uyum rehberleri ve muhasebe firmalarının güncel yazıları — FBA ve VAT uygulama örnekleri.

15) Nasıl başlamalısın?​

1. Hızlı başlangıç için: önce Amazon Seller hesabı açıp pazar araştırması yap (hangi ürünler, rekabet, fiyat).
2. İkinci adım: satış hacmini ve depo stratejisini belirle; FBA kullanımı planlıyorsan VAT ve EORI süreçlerini hemen başlat.
3. Kurumsal adım: Ltd kurmak istiyorsan Companies House kaydı ve HMRC ile entegrasyonu tamamla; bir UK muhasebecisi (ve/veya gümrük müşaviri) ile anlaş — bu, Brexit sonrası kurallar nedeniyle hata maliyetini düşürür.